آخرین فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان/ این ‌سو کارگزارانی‌های مصمم آن ‌سو اصلاح‌طلبان بی‌کاندیدا

جارستان: روزنامه اعتماد از آخرین کنش و واکنش انتخاباتی اصلاح‌طلبان گزارش می‌دهد.

اعتماد نوشت: به بال راست آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی معروف شدند، درست از همان زمان که تعدادی از کارگزاران دولت هاشمی که از جریان راست منشعب شده‌ بودند بیش از یک سال مانده به پایان دولت دوم گرد‌هم آمدند و حزب کارگزاران سازندگی را تشکیل دادند. همین انشعاب از جریان راست و نزدیکی به هاشمی‌رفسنجانی که سال‌های اصلاحات مورد نقد نیروهای اصلاح‌طلب و نزدیک به خاتمی بود، باعث شد که اگرچه کارگزاران سازندگی خود را اصلاح‌طلب معرفی و هویت‌یابی می‌کرد و سال‌های پس از آن با اصلاح‌طلبان پیوند عمیق‌تری یافت اما حتی تا امروز گروه و جریانی از اصلاح‌طلبان آنها اصلاح‌طلب ندانند. در واقع کارگزاران سازندگی را از نگاهی همچنان مصلح اما اصلاح‌طلب و شاید به معنای «اصلاح‌طلبان مشارکتی و مجاهدینی» نمی‌دانند. همین ویژگی کارگزاران سازندگی نیز باعث می‌شود در بعضی بزنگاه‌ها تصمیمی بگیرد که از تصمیم هسته مرکزی اصلاح‌طلبی فاصله داشته ‌باشد. از همین رو احتمالا در دوران فرارسیدن دوباره عسرت اصلاح‌طلبان که به نظر می‌رسد پس از اسفند ماه ۹۸ آغاز و احتمالا تداوم داشته ‌باشد، بخش نزدیک‌تر کارگزاران سازندگی به جریان اعتدال و راست تقویت شده و تلاش کند به هر طریق که شده با حضور در انتخابات، چرخه حضور در قدرت یا دست‌کم تلاش برای حضور در قدرت را متوقف نکند تا مبادا برداشت تحریم انتخابات یا خروج از حاکمیت در مورد این گروه ایجاد شود. کارگزارانی‌ها پیش از این در آخرین انتخابات، یعنی انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی که اسفند ماه ۹۸ برگزار شد هم با فاصله گرفتن از هسته مرکزی اصلاح‌طلبان، فهرست انتخاباتی از معدود اصلاح‌طلبان تایید صلاحیت شده تدارک دیدند و در انتخابات، مشارکتی رفتار کردند. از همین رو پیش‌بینی می‌شود که برای انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری که به مراتب پُراهمیت‌تر و ملی‌تر است نیز با همین رویکرد مشارکتی حضور پیدا کنند. تفاوت آنها با دیگر جریان‌های اصلاح‌طلبی در گزینه‌های انتخاباتی آنهاست. اگرچه کارگزارانی‌ها حتی به چهره‌هایی خارج از جریان اصلاح‌طلبی نیز می‌اندیشند اما هسته مرکزی معتقد است که باید یک اصلاح‌طلب تمام‌عیار به عنوان گزینه مطرح شود. این تفاوت دیدگاه باعث شده برای کارگزارانی‌ها از محسن هاشمی و اسحاق جهانگیری تا علی لاریجانی گزینه‌های انتخاباتی باشند اما برای جریان دیگری از اصلاح‌طلبان چهره‌های تماما اصلاح‌طلبی چون رضا خاتمی، محسن صفایی‌فراهانی یا مصطفی معین. با همه این اوصاف تکلیف این جریان سیاسی و احزاب آن همچنان مشخص نیست و مدام آمدن و نیامدن افرادی که گزینه‌های بالقوه ریاست‌جمهوری هستند با ان‌قلت‌هایی از سوی خود یا اطرافیان‌شان مواجه می‌شود.

هاشمی، جهانگیری یا لاریجانی؟

محسن هاشمی یکی از گزینه‌های جدی کارگزاران سازندگی است. رییس شورای مرکزی این حزب که احتمالا به‌واسطه پیشینه خانوادگی و نام پدر و البته تجربه اجرایی در فهرست گزینه‌های بالقوه ریاست‌جمهوری قرار گرفته است. اخیرا به‌ دلیل نامه‌نگاری‌هایی که میان او و خواهر کوچک‌ترش فائزه هاشمی انجام و رسانه‌ای شد، این گمانه‌زنی هم تقویت شد. مصاحبه اخیر فائزه هاشمی که در بخشی از آن به ترامپ، تحریم‌ها و انتخابات امریکا اشاره کرده بود، صدای محسن برادر بزرگ‌تر را بلند کرد و باعث شد در پاسخ به خواهرش نامه‌ای بنویسد. فائزه هاشمی نیز در نامه‌ای که دو روز بعد منتشر کرد تلویحا اشاره کرد از آنجا که محسن هاشمی نمی‌خواهد آینده سیاسی‌اش به خطر بیفتد، از او برائت جسته است. با این حال چند روز بعد ایرنا به نقل از محسن هاشمی گمانه‌زنی‌ها در مورد حضورش در انتخابات که پس از این نامه‌نگاری‌ها تقویت شده ‌بود را تکذیب کرد.
رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران با تاکید بر علاقه اصلاح‌طلبان برای حضور انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری، گفت: «قصد نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارم.» با این حال هاشمی تاکید کرده که «این انتخابات برای ایران پیش‌رو بسیار مهم است و باید احزاب قوی با ارایه برنامه مشخص برای انتخابات ۱۴۰۰برنامه‌ریزی کنند»، اظهاراتی که همان رویکرد کارگزاران به انتخابات پیش روست. پیش از این اظهارات البته محسن هاشمی گفته بود کسی که این بار برای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌گام شود یک «عاشق مجنون» است.
اما علاوه بر محسن هاشمی، اسحاق جهانگیری نیز گزینه جدی به شمار می‌رود. او دست‌کم تا پیش از سال ۹۷ یکی از امیدهای اصلاح‌طلبان برای ریاست‌جمهوری بود که بعد از ماجرای دلار جهانگیری تا حدودی وزانتش در افکار عمومی کاهش یافت. ناصر قوامی از روحانیون اصلاح‌طلب اما به تازگی گفته نظر سیدمحمد خاتمی نسبت به جهانگیری «مثبت» است و اگر سیدحسن خمینی کاندیدا نشود -که به دلیل وضعیت کشور و ردصلاحیت احتمالش اندک است- جهانگیری گزینه قابل اجماعی است. او در عین حال تاکید کرده که حمایت از علی لاریجانی عقلانی نیست و حتی اگر کارگزاران تمایل به حمایت از او داشته ‌باشند، باید بدانیم که اساسا کارگزاران جزیی از اصلاح‌طلبان نیستند!
در عین حال یکی از اعضای کارگزاران و یکی از نزدیکان به طیف هاشمی‌رفسنجانی تاکید داشتند که کارگزاران قرار نیست کاندیدای جداگانه بدهد و آنها خود را همراه با اصلاح‌طلبان می‌دانند. محمود علیزاده طباطبایی از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا ضمن اینکه تلویحا دیدارهای برخی اعضای این حزب با لاریجانی را تایید کرده گفته کارگزارانی‌ها جدا از اصلاح‌طلبان کاندیدا معرفی نمی‌کنند. او در عین حال گفته که احتمال حمایت از لاریجانی اندک و بعید است. غلامعلی رجایی از نزدیکان آیت‌الله هاشمی نیز در گفت‌وگویی با ایرنا تاکید کرده اگر آیت‌الله هاشمی بود کارگزارانی‌ها را به همراهی با اصلاح‌طلبان توصیه می‌کرد.

رونمایی از تنها کاندیدای ندا

اگرچه هنوز اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات به خروجی واحدی نرسیده‌اند اما به‌جز کارگزاران سازندگی، احزاب دیگر نیز کاندیداهای احتمالی دارند که در اظهارات بعضی اعضا از این کاندیداها رونمایی شده است. ششمین کنگره حزب ندای ایرانیان پایان هفته‌ گذشته به ‌صورت مجازی و آنلاین برگزار شد که به‌ گفته اعضا ۵ هزار نفر در آن به ‌صورت مجازی حضور یافتند. در همین کنگره گویا حضور صادق خرازی به عنوان کاندیدای حزب ندا در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده رسمی و قطعی شده است.
عیسی جمبر، معاون اجرایی حزب ندای ایرانیان همچنین در گفت‌وگو با ایلنا از مصوبات انتخاباتی این حزب در ششمین مجمع عمومی سالانه ندا گفت و خبر داد که «براساس نظرسنجی اولیه‌ای که در داخل حزب و از شعب استانی صورت گرفت غالب نظر شعب حزب بر حضور در انتخابات با کاندیداتوری صادق خرازی بود. باتوجه به اینکه ایشان هنوز اعلام حضور نکرده‌اند، مقرر شد این موارد به شورای مرکزی ارسال شده، ما نظر کنگره را به ایشان اعلام کنیم و سپس در این رابطه جمع‌بندی داشته باشیم.» او همچنین گفت: «غالب نظرات شعب استانی حزب مطالبه کاندیداتوری آقای خرازی بود اما از آنجا که نیاز است ایشان هم ملاحظات خود را بیان کنند، این مساله در جلسه شورای مرکزی بررسی خواهد شد تا بعد از اعلام نظر مشخص از سوی ایشان، شورا در این رابطه جمع‌بندی داشته باشد.» البته این خبر آنچنان غیرمنتظره به نظر نمی‌رسد چراکه تنها عضوی از این حزب را که شاید بتوان در قامت ریاست‌جمهوری متصور شد «صادق خرازی» است.

طیف بی‌کاندیدا و پایداری عارف

حزب اتحاد ملت و اصلاح‌طلبان نزدیک به آنها از جمله اصلاح‌طلبانی بودند که اوایل امسال اسامی کاندیداهای احتمالی‌شان رسانه‌ای شد. محمدرضا خاتمی، پزشک و نماینده مجلس ششم و محسن صفایی‌فراهانی مدیر و نماینده مجلس ششم گزینه‌های اصلی بودند. کنار آنها اسامی افرادی چون مصطفی معین یا علی شکوری‌راد نیز مطرح شد. از سویی برخی شنیده‌ها حاکی از آن بود که در گعده‌های انتخاباتی اتحاد و اصلاح‌طلبان نزدیک به آنها نام افرادی چون محمدرضا ظفرقندی، محمد صدر، عباس آخوندی و گزینه‌هایی از این دست نیز مطرح بود که البته رسمیت نیافت. عزت تقواییان، عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اخیرا در گفت‌وگو با پایگاه خبری-تجلیلی جماران بار دیگر تاکید کرده محمدرضا خاتمی و محسن صفایی‌فراهانی ‌به عنوان دو گزینه اصلی کاندیداتوری را قبول نکرده‌اند. او حتی از محمدجواد ظریف هم نام برده و گفته او هم نپذیرفته که در انتخابات حضور پیدا کند. این عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاح‌طلبان که به نظر می‌رسد در انتخابات پیش‌رو نقش جدی‌تری برای تشکیل یک نهاد اجماع‌ساز داشته ‌باشد گفته که به صورت غیررسمی شنیده محمدرضا عارف قصد کاندیداتوری دارد.
محمدرضا عارف، رییس پیشین شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و رییس فراکسیون امید مجلس دهم در کنگره حزب ندا که اخیرا برگزار شد، با لحن و ادبیاتی تند و تیز و انتقادی که کمتر از او به یاد داریم، بازگشت به «کاندیدای اجاره‌ای» را مصداق «توهین به اصلاح‌طلبان» خوانده و تاکید کرده «متاسفانه رفتار برخی اصلاح‌طلبان و برخی فرصت‌طلبان که لباس اصلاح‌طلبی می‌پوشند موجب وارد شدن ضربه‌هایی به جریان اصلاح‌طلبی شده‌است. مطرح کردن کاندیدای اجاره‌ای توهین به جریان اصلاحات است، چراکه ما نیرو‌های کارآمدی در جریان اصلاح‌طلب داریم.» عملکرد عارف در دوران ۴ ساله نمایندگی مجلس و در قامت تنها فراکسیون اصلاح‌طلب مجلس دهم اما یکی از مهم‌ترین موانع عارف برای ریاست‌جمهوری و حمایت اصلاح‌طلبان از اوست، چراکه باتوجه به رویکرد و رابطه او با حاکمیت احتمال تایید صلاحیتش وجود دارد.

از مصائب تحزب ایرانی

در این میان حزب «اعتماد ملی» هم چند گزینه برای انتخابات ریاست‌جمهوری دارد، با مشکلات ایجاد شده ازسوی وزارت کشور فعلا در حال رتق و فتق امور حزبی است. مهدی کروبی، دبیرکل محصور و حسین کروبی، اسماعیل گرامی‌مقدم و سید‌رحیم ابوالحسنی ۳ نفر از اعضای ارشد «اعتمادملی» حالا با نظر کمیسیون ماده ۱۰ احزاب وزارت کشور از ادامه عضویت در حزب منع شده‌اند. از همین‌رو در نشست شورای مرکزی حزب که روز بیست و ششم دی‌ ماه و به صورت آنلاین برگزار شد، جزییاتی از اقدامات انجام شده برای اعتراض به ردصلاحیت دبیرکل و ۳ عضو شورای مرکزی در کمیسیون ماده ۱۰ وزارت کشور بیان و گفته شد که اعتراض حقوقی اعتمادملی در دبیرخانه وزارت کشور و کمیسیون ماده ۱۰ ثبت شده و در شعبه ۳۵ دیوان عدالت اداری نیز ثبت شده است. همچنین در ادامه این جلسه اعضای حزب از حسین کروبی درخواست کردند که پیام اعضا، مبنی بر اینکه دبیرکل حزب از طریق وکیل، اعتراض خود را ثبت کند، به مهدی کروبی، دبیرکل صمحصور «اعتمادملی» منتقل کند.